سرانجام متن كامل نامه دكتر محمود احمدي نژاد به جرج دبليو بوش زودتر از آنچه كه انتظار مي رفت، منتشر شد.چنان كه پيش بيني مي شد، بخش قابل توجهي از نامه رئيس جمهوري اسلامي ايران مبتني بر ارايه راهكارهايي براي حل ريشه اي بحرانهاي جهاني بود.
احمدي نژاد در اين نامه با بهره گيري از ادبيات مصلحانه، همتاي آمريكايي خود را از سر شفقت و خيرخواهي مورد خطاب قرارداده و با استناد به آموزه هاي اديان آسماني و به خصوص شريعت اسلام، روشهاي دستيابي به صلح پايدار را در جهان معاصر تبيين كرده است.
در جاي جاي اين نامه به نقش ارزنده ملتها، طبقه فرودستان و ضعيف نگه داشته شدگان در سراسر جهان اشاره شده و راهكارهاي اساسي براي كاهش نابرابري ها يادآوري شده است.
نامه احمدي نژاد به بوش، آن گونه كه انتظار مي رفت؛ با واكنش مبتني بر درك و فهم مقامات آمريكايي روبرو نشد و آنها به جاي پاسخگويي منطقي و مستدل با موارد مطرح شده در نامه رئيس جمهور ايران، بار ديگر به موضعگيري هاي سطحي و جنجالي، بسنده و حتي تلاش كردند، موضوع نگارش نامه را با فعاليتهاي هسته اي ايران گره بزنند.
آمريكايي ها در سطوح مسؤولان، ديپلماتها و رسانه هاي خود به جاي آن كه بند بند نامه رئيس جمهور ايران و پيشنهادهاي او را مورد بررسي و تحليل قرار دهند، براي انحراف افكار عمومي از محتواي نامه، به تكرار ادعاهاي هميشگي خود درباره فعاليتهاي هسته اي صلح آميز ايران پرداختند و برخي مقامات در واشنگتن، اصل نگارش چنين نامه اي را اقدامي منفعلانه از سوي تهران ارزيابي كردند، در حالي كه برخي خبرگزاريها و رسانه هاي بين المللي از نامه احمدي نژاد به بوش، با نامهاي ابتكار، جسارت و يك رفتار ديپلماتيك مبتني بر هوشمندي ياد كردند.
نكته قابل توجه ديگر درباره واكنشهاي پراكنده آمريكايي ها خبر منتشر شده اي است كه بر مبناي آن اعلام شده كه كاخ سفيد و جرج بوش، هيچ گونه پاسخ رسمي براي نامه رسمي رئيس جمهور ايران نخواهند داشت.چنين واكنشي، افزون بر آن كه بيانگر نخوت تاريخي و خود بزرگ بيني هميشگي حاكمان آمريكا است، در بردارنده واقعيتهاي ديگري نيز مي باشد.
نخست آنكه شعار ديپلماسي و ادعاي هواداري از گفتگوهاي سازنده، شعارهاي توخالي و لفافه اي براي پوشاندن اغراض و اميال سلطه طلبانه غرب بيش نيست و نكته ديگر، تأكيدي بر اين واقعيت است كه لابي هاي ضد ايراني و گروههاي صهيونيستي در واشنگتن و دستگاه وزارت خارجه ايالات متحده، همچنان مأموريت توليد و تشديد بدبيني نسبت به ايران را بر عهده دارند و در چنين شرايط حساسي، به هيچ وجه اجازه رفتار معقولانه و مبتني بر تدبير را به هيأت حاكمه آمريكا نمي دهند.نامه احمدي نژاد به بوش از منظر تعامل با افكار عمومي نيز قابل ارزيابي است.
پيش بيني مي شود، در سطح منطقه، كشورهاي اسلامي و نيز برخي دولتهاي مستقل در آفريقا و آمريكاي لاتين، نامه احمدي نژاد به رئيس جمهور آمريكا مورد استقبال و توجه توده ها و نخبگان قرار گيرد.
افكار عمومي در آن كشورها همچنين چگونگي واكنش سران آمريكا و شخص رئيس جمهور اين كشور را در كانون توجه خود دارند.
آنها مي خواهند دريابند، كشوري كه خود را منادي و پيشقراول صلح و دموكراسي در سراسر جهان معرفي مي كند، اكنون در برابر فراخوان رئيس جمهور اسلامي ايران كه دست همكاري خود را به نمايندگي از يك ملت متمدن براي رسيدن به آرامش پايدار و صلح جهاني، دراز كرده است؛ چگونه پاسخ خواهد داد؟
در غرب و كشورهاي اقماري جهان سلطه نيز هرچند مردم با بمباران شديد رسانه هاي صهيونيستي و القائات هدفمند آنها مواجهند، اما دور از ذهن نيست كه افكار عمومي اين كشورها به خصوص در سطح نخبگان غير وابسته به حاكميت و برخي چهره هاي شاخص و مستقل مذهبي، فرهنگي و دانشگاهي، رفتارهايي را مبتني بر رويكرد سازنده در خصوص نامه رئيس جمهور اسلامي ايران و يا دستكم برخي مفاد آن بروز دهند.
تحرك ديپلماتيك ايران در اين حوزه مي تواند راهگشا باشد. در همين راستا به نظر مي رسد، شايسته است دو مرجع جهاني مورد قبول ملتها و دولتها در خصوص محتواي نامه احمدي نژاد به بوش اظهارنظر كنند.
نخست، واتيكان و شخص جناب پاپ به لحاظ آن كه نويسنده در نامه مورد نظر، بازگشت به آموزه هاي راستين اديان را براي حل معضلات جهاني مورد توجه و استناد قرار داده و از اخلاقيات و مذهب، سخن گفته است و دوم، آقاي كوفي عنان، دبير كل سازمان ملل، به عنوان فردي كه در رأس سازماني است كه بزرگترين دغدغه آن را صلح جهاني تشكيل مي دهد؛ مسأله اي كه در نامه دكتر احمدي نژاد بصورت ريشه اي و گسترده بدان پرداخته شده است.
نامه احمدي نژاد اما در بردارنده پيامهايي نيز در داخل كشور است.
نگارش چنين نامه اي در اين سطح كه بي ترديد در تاريخ سياسي معاصر به عنوان اقدامي شگفتي ساز و جسورانه ثبت مي شود، بيانگر اين حقيقت است كه دولت نهم- برخلاف برخي پيش بيني ها- داراي يك سياست خارجي عملگرا است و سر سوزني محافظه كاري را برنمي تابد.
در مجموع، هر چند به نظر مي رسد؛ بررسي و تحليل دقيق تر پيامدهاي داخلي و خارجي نامه احمدي نژاد به بوش را بايد به روزهاي آينده موكول كرد، اما بدون هيچگونه جانبداري و صرفنظر از رخدادهاي آينده، نفس نگارش اين نامه را بايد ابتكاري ديپلماتيك، برگرفته از خرد جمعي و ناشي از يك ديپلماسي فعال و عملگرا در جمهوري اسلامي ايران ارزيابي كرد.
